Tốc độ:
1x
(QK7 Online) - Vào tháng 6 năm 2019, Tập đoàn công nghiệp nặng Mitsubishi Heavy Industries (MHI) đã tổ chức một buổi thuyết trình, tiết lộ kế hoạch phát triển tàu ngầm thế hệ tiếp theo của Nhật Bản, có ký hiệu là tàu ngầm 29SS hoặc New 3.000.
Các tài liệu được tiết lộ (sau đó được chia sẻ trên Twitter), 29SS sẽ bắt đầu phát triển vào năm 2025 và dự kiến năm 2031 đưa vào thử nghiệm. 29SS ước tính trị giá 76 tỷ yên (tương đương 710 triệu USD), trước mắt phục vụ chủ yếu cho mục đích thử nghiệm và đánh giá.
Cấu tạo đơn giản hơn
Tàu ngầm 29SS dường như là một phiên bản cải tiến sâu của tàu ngầm lớp Soryu, 29SS vẫn giữ nguyên hình dạng thân tàu hình giọt nước và bánh lái hình chữ X của tàu ngầm lớp Soryu, giúp tàu cải thiện khả năng cơ động. Tuy nhiên, tháp kính tiềm vọng của tàu ngầm lớp tàu Soryu đã gần như không còn, hai cánh ổn định trên tháp được di chuyển về phía trước thân tàu.
Những sửa đổi này xuất hiện nhằm giảm lực cản nước tác động lên tháp kính tiềm vọng, do đó giúp giảm tiếng ồn do ma sát và có thể tăng tốc độ lẫn phạm vi hoạt động; cùng với đó là cấu trúc thân tàu có nhiều thay đổi giúp giảm thiểu rung động, làm cho 29SS vận hành yên tĩnh hơn.
Các tài liệu được tiết lộ (sau đó được chia sẻ trên Twitter), 29SS sẽ bắt đầu phát triển vào năm 2025 và dự kiến năm 2031 đưa vào thử nghiệm. 29SS ước tính trị giá 76 tỷ yên (tương đương 710 triệu USD), trước mắt phục vụ chủ yếu cho mục đích thử nghiệm và đánh giá.
Cấu tạo đơn giản hơn
Tàu ngầm 29SS dường như là một phiên bản cải tiến sâu của tàu ngầm lớp Soryu, 29SS vẫn giữ nguyên hình dạng thân tàu hình giọt nước và bánh lái hình chữ X của tàu ngầm lớp Soryu, giúp tàu cải thiện khả năng cơ động. Tuy nhiên, tháp kính tiềm vọng của tàu ngầm lớp tàu Soryu đã gần như không còn, hai cánh ổn định trên tháp được di chuyển về phía trước thân tàu.
Những sửa đổi này xuất hiện nhằm giảm lực cản nước tác động lên tháp kính tiềm vọng, do đó giúp giảm tiếng ồn do ma sát và có thể tăng tốc độ lẫn phạm vi hoạt động; cùng với đó là cấu trúc thân tàu có nhiều thay đổi giúp giảm thiểu rung động, làm cho 29SS vận hành yên tĩnh hơn.
Tàu ngầm lớp Soryu là tàu ngầm lớn nhất của Nhật, cũng là một trong những tàu ngầm phi hạt nhân lớn nhất thế giới
Sử dụng bơm đẩy phản lực
Tàu ngầm 29SS không dùng chân vịt như tàu ngầm lớp Soryu mà dùng hệ thống động cơ sử dụng hệ thống đẩy dựa vào phản lực dòng nước (pump-jet), do vậy khi hoạt động, 29SS sẽ chạy êm và có tốc độ cao hơn.
Động cơ pump-jet thường chỉ tích hợp trên tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, có công suất động cơ lớn như tàu ngầm lớp Virginia của Hải quân Mỹ hoặc lớp Borei của Hải quân Nga. Tuy nhiên, hệ thống này cũng có một số nhược điểm như hiệu suất kém hơn sử dụng chân vịt khi hoạt động ở tốc độ thấp, rất hay bị kẹt do rong biển, rác, mảnh vụn… bị hút vào và quấn quanh chân vịt.
Tàu ngầm diesel-điện hiếm khi có thể đủ pin để hành trình với tốc độ cao trong thời gian dài; việc sử dụng động cơ pump-jet cho thấy, 29SS có thể được thiết kế để hành trình ở tốc độ cao, trong thời gian dài hơn so với tàu ngầm động cơ điện-diesel thông thường trước đó.
Tàu ngầm 29SS không dùng chân vịt như tàu ngầm lớp Soryu mà dùng hệ thống động cơ sử dụng hệ thống đẩy dựa vào phản lực dòng nước (pump-jet), do vậy khi hoạt động, 29SS sẽ chạy êm và có tốc độ cao hơn.
Động cơ pump-jet thường chỉ tích hợp trên tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, có công suất động cơ lớn như tàu ngầm lớp Virginia của Hải quân Mỹ hoặc lớp Borei của Hải quân Nga. Tuy nhiên, hệ thống này cũng có một số nhược điểm như hiệu suất kém hơn sử dụng chân vịt khi hoạt động ở tốc độ thấp, rất hay bị kẹt do rong biển, rác, mảnh vụn… bị hút vào và quấn quanh chân vịt.
Tàu ngầm diesel-điện hiếm khi có thể đủ pin để hành trình với tốc độ cao trong thời gian dài; việc sử dụng động cơ pump-jet cho thấy, 29SS có thể được thiết kế để hành trình ở tốc độ cao, trong thời gian dài hơn so với tàu ngầm động cơ điện-diesel thông thường trước đó.
Tàu ngầm lớp Soryu Tập đoàn Công nghiệp nặng Kawasaki và Mitsubishi Heavy Industries cùng chế tạo; hiện nay có 12 chiếc loại này được đóng
Sử dụng sonar kiểu mới
Nhật Bản cũng đã phát triển các hệ thống sonar tiên tiến cho tàu ngầm 29SS, sonar của 29SS sẽ được tối ưu hóa để có thể phát hiện các mục tiêu từ xa, và cũng hoạt động tốt hơn ở vùng nước nông ven biển; đây là tính năng quan trọng, nhất là khi tàu hoạt động ở vùng biển ngoài khơi bán đảo Triều Tiên, khu vực mà hải quân Triều Tiên thường sử dụng tàu ngầm nhỏ, rất khó phát hiện.
Ngoài sử dụng sonar gắn trên thân, 29SS cũng sẽ sử dụng sonar kéo theo tàu để phát hiện mục tiêu từ xa, đa hướng; tín hiệu từ các đầu thu sonar sẽ truyền hoàn toàn bằng cáp quang để nâng cao mức độ tin cậy và được xử lý hình ảnh tổng hợp trên hệ thống quản lý chiến đấu mới; hệ thống này có thể thực hiện phân tích chuyển động mục tiêu và đề xuất các giải pháp sử dụng hỏa lực.
Vũ khí
Cho đến nay, chưa có tài liệu nào tiết lộ cấu hình vũ khí chính xác của 29SS, mặc dù chắc chắn nó sẽ bao gồm ít nhất 6 ống phóng ngư lôi tiêu chuẩn hạng nặng 553 mm.
Vào năm 2012, Nhật Bản đã bắt đầu phát triển một phiên bản ngư lôi thế hệ kế tiếp, có tốc độ cao, tầm bắn xa hơn hẳn ngư lôi Type 89 tiêu chuẩn của họ, được gọi là G-RX6.
Ngư lôi G-RX6 sử dụng hệ thống dẫn đường kiểu mới, động cơ tuabin sử dụng nhiên liệu hỗn hợp hydro/oxy; đầu tự dẫn có khả năng phân biệt tốt hơn giữa mồi nhử và mục tiêu thực cũng như thời gian kích nổ đầu đạn để đạt hiệu quả tối ưu (tùy thuộc vào loại mục tiêu). Ngư lôi được thiết kế sử dụng cho cả các vùng biển sâu và nước nông, dự kiến năm 2030 sẽ đưa vào sử dụng và khi đó chắc chắn sẽ được sử dụng trên lớp tàu ngầm 29SS.
Cho đến nay, các hình ảnh rò rỉ cho thấy, thiết kế của 29SS không có các ống phóng thẳng đứng dùng để phóng tên lửa (ống phóng thẳng đứng là thiết kế tiêu chuẩn cho các loại tàu ngầm hiện đại có lượng giãn nước lớn, ngoài phóng tên lửa chống hạm, hành trình đối đất còn có thể phóng tên lửa phòng không); có lẽ 29SS vẫn phóng tên lửa (chống hạm và hành trình đối đất) qua các ống phóng ngư lôi như các loại tàu ngầm kiểu cũ.
Nhật Bản cũng đã phát triển các hệ thống sonar tiên tiến cho tàu ngầm 29SS, sonar của 29SS sẽ được tối ưu hóa để có thể phát hiện các mục tiêu từ xa, và cũng hoạt động tốt hơn ở vùng nước nông ven biển; đây là tính năng quan trọng, nhất là khi tàu hoạt động ở vùng biển ngoài khơi bán đảo Triều Tiên, khu vực mà hải quân Triều Tiên thường sử dụng tàu ngầm nhỏ, rất khó phát hiện.
Ngoài sử dụng sonar gắn trên thân, 29SS cũng sẽ sử dụng sonar kéo theo tàu để phát hiện mục tiêu từ xa, đa hướng; tín hiệu từ các đầu thu sonar sẽ truyền hoàn toàn bằng cáp quang để nâng cao mức độ tin cậy và được xử lý hình ảnh tổng hợp trên hệ thống quản lý chiến đấu mới; hệ thống này có thể thực hiện phân tích chuyển động mục tiêu và đề xuất các giải pháp sử dụng hỏa lực.
Vũ khí
Cho đến nay, chưa có tài liệu nào tiết lộ cấu hình vũ khí chính xác của 29SS, mặc dù chắc chắn nó sẽ bao gồm ít nhất 6 ống phóng ngư lôi tiêu chuẩn hạng nặng 553 mm.
Vào năm 2012, Nhật Bản đã bắt đầu phát triển một phiên bản ngư lôi thế hệ kế tiếp, có tốc độ cao, tầm bắn xa hơn hẳn ngư lôi Type 89 tiêu chuẩn của họ, được gọi là G-RX6.
Ngư lôi G-RX6 sử dụng hệ thống dẫn đường kiểu mới, động cơ tuabin sử dụng nhiên liệu hỗn hợp hydro/oxy; đầu tự dẫn có khả năng phân biệt tốt hơn giữa mồi nhử và mục tiêu thực cũng như thời gian kích nổ đầu đạn để đạt hiệu quả tối ưu (tùy thuộc vào loại mục tiêu). Ngư lôi được thiết kế sử dụng cho cả các vùng biển sâu và nước nông, dự kiến năm 2030 sẽ đưa vào sử dụng và khi đó chắc chắn sẽ được sử dụng trên lớp tàu ngầm 29SS.
Cho đến nay, các hình ảnh rò rỉ cho thấy, thiết kế của 29SS không có các ống phóng thẳng đứng dùng để phóng tên lửa (ống phóng thẳng đứng là thiết kế tiêu chuẩn cho các loại tàu ngầm hiện đại có lượng giãn nước lớn, ngoài phóng tên lửa chống hạm, hành trình đối đất còn có thể phóng tên lửa phòng không); có lẽ 29SS vẫn phóng tên lửa (chống hạm và hành trình đối đất) qua các ống phóng ngư lôi như các loại tàu ngầm kiểu cũ.
Tàu ngầm 29SS sẽ sử dụng nhiều công nghệ của tàu ngầm lớp Soryu. Trong ảnh tàu ngầm Soryu đang thử nghiệm trên biển
Thời gian nạp pin chỉ còn 100 phút
Tàu ngầm lớp 29SS sẽ dùng loại pin lithium ion (LIB) thay vì dùng ắc quy chì thông thường (loại pin LIB hiện được sử dụng trên điện thoại thông minh và máy tính xách tay). Theo các nhà phân tích kỹ thuật, nếu sử dụng loại pin mới này, 29SS có thể hoạt động liên tục dưới nước 10 ngày mà không cần phải nổi để nạp pin.
Tuy nhiên, việc bỏ động cơ không khí đẩy độc lập (AIP) Stirling được sử dụng trong các tàu lớp Soryu trước đó liên quan đến một sự đánh đổi.
Tàu ngầm sử dụng pin LIB cho nguồn năng lượng bền hơn so với sử dụng ắc quy thông thường, đồng thời khi hoạt động sẽ yên tĩnh hơn hơn so với tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Nhưng khi nguồn pin LIB cạn kiệt, tàu vẫn phải nổi lên, hoặc sử dụng ống thở để chạy động cơ diesel và để nạp pin; và trong thời gian đó, tàu sẽ dễ bị phát hiện và tấn công.
Ngược lại, các tàu ngầm được trang bị động AIP có thể lặn lâu dưới nước trong vài tuần, nhưng công suất động cơ thường yếu, tàu di chuyển với tốc độ thấp và chỉ có tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân mới có thể hoạt động với tốc độ cao liên tục dưới nước trong thời gian dài.
Vì các tàu ngầm của Nhật Bản với mục đích chủ yếu là bảo vệ lãnh hải và hoạt động gần các căn cứ của họ, nên sự đánh đổi này có thể được coi là chấp nhận được. Tuy nhiên, 29SS sẽ áp dụng những công nghệ mới nhất, để trong trường hợp tàu có phải nổi để nạp pin thì thời gian cũng rất ngắn và giảm thiểu mức thấp nhất khả năng phát hiện của đối phương; dự kiến 29SS sẽ sử dụng các loại động cơ diesel nhỏ gọn, yên tĩnh và mạnh mẽ.
Tàu ngầm lớp 29SS sẽ dùng loại pin lithium ion (LIB) thay vì dùng ắc quy chì thông thường (loại pin LIB hiện được sử dụng trên điện thoại thông minh và máy tính xách tay). Theo các nhà phân tích kỹ thuật, nếu sử dụng loại pin mới này, 29SS có thể hoạt động liên tục dưới nước 10 ngày mà không cần phải nổi để nạp pin.
Tuy nhiên, việc bỏ động cơ không khí đẩy độc lập (AIP) Stirling được sử dụng trong các tàu lớp Soryu trước đó liên quan đến một sự đánh đổi.
Tàu ngầm sử dụng pin LIB cho nguồn năng lượng bền hơn so với sử dụng ắc quy thông thường, đồng thời khi hoạt động sẽ yên tĩnh hơn hơn so với tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Nhưng khi nguồn pin LIB cạn kiệt, tàu vẫn phải nổi lên, hoặc sử dụng ống thở để chạy động cơ diesel và để nạp pin; và trong thời gian đó, tàu sẽ dễ bị phát hiện và tấn công.
Ngược lại, các tàu ngầm được trang bị động AIP có thể lặn lâu dưới nước trong vài tuần, nhưng công suất động cơ thường yếu, tàu di chuyển với tốc độ thấp và chỉ có tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân mới có thể hoạt động với tốc độ cao liên tục dưới nước trong thời gian dài.
Vì các tàu ngầm của Nhật Bản với mục đích chủ yếu là bảo vệ lãnh hải và hoạt động gần các căn cứ của họ, nên sự đánh đổi này có thể được coi là chấp nhận được. Tuy nhiên, 29SS sẽ áp dụng những công nghệ mới nhất, để trong trường hợp tàu có phải nổi để nạp pin thì thời gian cũng rất ngắn và giảm thiểu mức thấp nhất khả năng phát hiện của đối phương; dự kiến 29SS sẽ sử dụng các loại động cơ diesel nhỏ gọn, yên tĩnh và mạnh mẽ.
Hình ảnh chia sẻ trên Twitter về tàu ngầm thế hệ mới 29SS
Nhật Bản đã nghiên cứu tối ưu hóa ống thở cho động cơ diesel trên lớp tàu Soryu, mặc dù pin LIB được áp dụng công nghệ sạc nhanh hơn, nhưng với dung lượng pin khổng lồ của lớp tàu SS-29, ống thở cải tiến có thể đảm bảo cho tàu nạp đầy pin chỉ mất 100 phút.
Về mặt kỹ thuật, các tàu ngầm trang bị pin LIB có thể được kết hợp với động cơ AIP, hiện nay Nhật Bản đã nghiên cứu thành công động cơ AIP cho phép tàu ngầm lớp Soryu hoạt động dưới nước lâu hơn. Tuy nhiên, Nhật Bản quyết định điều này sẽ quá tốn kém và mất thời gian để phát triển.
Giới chuyên gia cũng dự tính, 29SS sẽ sử dụng hai động cơ diesel Kawasaki 12V25/31S có công suất lớn hơn, tạo ra nguồn điện cao hơn 25%.
Với những công nghệ tiên tiến, giới chuyên gia tin rằng những tàu ngầm được trang bị pin LIB tiên tiến của Nhật Bản sẽ có tính năng ngang ngửa với các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Trung Quốc.
Nhưng ngay cả khi có pin LIB, những tàu ngầm chạy điện-diesel vẫn phải nổi để nạp pin và đây là điểm yếu chí tử của các loại tàu ngầm sử dụng động cơ điện-diesel.
Với tiềm lực công nghệ, tài chính, việc Nhật Bản phát triển loại tàu ngầm sử dụng động cơ hạt nhân là không khó, nhưng sẽ tốn kém và những công nghệ này có thể còn nhạy cảm hơn về mặt chính trị ở Nhật Bản.
Hiện tại, Nhật Bản cam kết triển khai các tàu ngầm thông thường, ít tốn kém hơn nhưng vẫn có khả năng chiến đấu cao. Tuy nhiên lực lượng tàu ngầm của JMSDF sẽ cần phải nâng cao khả năng tiếp nhận và xử lý tình huống cũng như khả năng tàng hình để đủ sức đối đầu với lực lượng hải quân hùng mạnh của Trung Quốc.
Về mặt kỹ thuật, các tàu ngầm trang bị pin LIB có thể được kết hợp với động cơ AIP, hiện nay Nhật Bản đã nghiên cứu thành công động cơ AIP cho phép tàu ngầm lớp Soryu hoạt động dưới nước lâu hơn. Tuy nhiên, Nhật Bản quyết định điều này sẽ quá tốn kém và mất thời gian để phát triển.
Giới chuyên gia cũng dự tính, 29SS sẽ sử dụng hai động cơ diesel Kawasaki 12V25/31S có công suất lớn hơn, tạo ra nguồn điện cao hơn 25%.
Với những công nghệ tiên tiến, giới chuyên gia tin rằng những tàu ngầm được trang bị pin LIB tiên tiến của Nhật Bản sẽ có tính năng ngang ngửa với các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân của Trung Quốc.
Nhưng ngay cả khi có pin LIB, những tàu ngầm chạy điện-diesel vẫn phải nổi để nạp pin và đây là điểm yếu chí tử của các loại tàu ngầm sử dụng động cơ điện-diesel.
Với tiềm lực công nghệ, tài chính, việc Nhật Bản phát triển loại tàu ngầm sử dụng động cơ hạt nhân là không khó, nhưng sẽ tốn kém và những công nghệ này có thể còn nhạy cảm hơn về mặt chính trị ở Nhật Bản.
Hiện tại, Nhật Bản cam kết triển khai các tàu ngầm thông thường, ít tốn kém hơn nhưng vẫn có khả năng chiến đấu cao. Tuy nhiên lực lượng tàu ngầm của JMSDF sẽ cần phải nâng cao khả năng tiếp nhận và xử lý tình huống cũng như khả năng tàng hình để đủ sức đối đầu với lực lượng hải quân hùng mạnh của Trung Quốc.
Trịnh Ngọc Tiến
